William Saroyan, Bitlis’ten Amerika’ya göç etmiş Ermeni bir ailenin, orada doğan ilk ferdi olarak 31 Ağustos 1908’de ‘de Kaliforniya eyaletinin
Fresno kasabasında dünyaya geldi. Bir Presbiteryen rahibi olan babası, Saroyan üç yaşındayken ölünce, annesi Saroyan’ı ve üç kardeşini yetimhaneye vermek zorunda kaldı.

Yetimhanede geçirilen beş yıldan sonra çocuklar annelerine kavuşarak Fresno’da bir araya geldiler. Resmi eğitimle bir türlü yıldızı barışmayan Saroyan on beş yaşında okulu terk etti. Çeşitli işlerde çalıştı. Asıl hedefi yazar olmaktı. Bunun için bir yandan da öyküler yazmayı sürdürüyordu. İlk öyküsü Story dergisinde 1933 yılında yayınlandı. 1934 yılında ise Randon House yayınevi tarafından The Daring Young Man on the Flying Trapeze and Other Stories isimli kitabı yayınlandı ve o yılın en çok satan öykü kitabı oldu. Bundan sonra artık hep yazdı.

Yazmaktan ve gezmekten başka bir iş yapmadı. İçki ve kumar alışkanlığı yüzünden inişli çıkışlı bir grafik gösterse de elli seneyi aşan başarılı ve üretken bir kariyer ortaya koydu. 1939 yılında The Time of Your Life oyunuyla Pulitzer Ödülü’nü kazandı, ödülü reddetti. Saroyan hayatı boyunca altmışı aşkın kitap -öykü, oyun ve roman yazdı. Düzyazıda kendine özgü bir tarz yarattı. Akıcı, konuşur gibi, coşku dolu bu tarz kendi adıyla “Saroyanesque” olarak anılır oldu. Kendisinin de söylediği gibi, Saroyan, öykülerinde tek bir şeyi anlatır: insanı. Yazarken içten ve yalındır. Onun eserlerinde süslü tabirler, söz oyunları aramak boşunadır. Öykünün bütünü ve konu esastır. William Saroyan, klasik tabirle hızlı bir hayat yaşadı, dünyayı ve bu arada ata yurdu Bitlis’i gezdi, evlendi, boşandı, sonra aynı kadınla tekrar evlendi, sonra yine boşandı. 18 Mayıs 1981 tarihinde doğduğu yerde öldüğü zaman adı amerikan edebiyatının en iyi kısa öykü yazarları arasına çoktan yazılmıştı bile.

UNESCO 2008 YILINI SAROYAN YILI İLAN ETTİ
UNESCO 2008 yılını Saroyan Yılı ilan etmiştir. Köklerine ve atalarının kültürüne bağlılığıyla, Saroyan, daha 1935’te Avrupa gezisinin bir durağı olarak Sovyet Ermenistanı’nı ziyaret eder. Üçüncü ve 1978’deki son ziyaretinde, yetmişinci yaş gününü de dostlarıyla birlikte orada kutlar. Vasiyeti üzerine, naaşının bir bölümü Ermenistan’a götürülerek Erivan’daki ünlüler panteonuna gömülür.

Kısa öykü ve oyunları ile tanınmıştır. Özellikle Ermeni göçmen çocuklarının yaşadıkları zorluklar ile ilgili yazmıştır.

Ülkesinde ve ülke dışında bir çok kez yolculuk yapan SAROYAN ata yurdu olan Bitlis’i de ziyaret etti.

Öykü ve diğer yapıtları “Yoksul İnsanlar”, “Ödlekler Cesurdur”, “Paris-Frenso Güncesi”, “İnsanlık Komedisi”, “Yüreğim Dağlardadır”, “Yaşamak Vakti” ve “Yetmiş Bin Süryani” gibi eserlerdir.

Van Gölü’ne…

Yaniyor gözleri babamin, bakisi bugulu;
geride kaliyor van gölü. ey keder küpü ic deniz,
babadan ogula yüregimiz, dualarimiz seninle simdi.
sert, hoyrat bir vedayla koparildigi vatanin
kiyisindan batiya dogru yüzünü cevridiginde babamin
duydugu dehset, husu benim icimde yasiyor simdi.
bizi rahat birakmayan acilarin simgesi,
doldukca dolan keder küpü, ey van gölü.

Topragindan dönmemecesine ayrildi babam
efsanelerin besledigi o gökyüzünden uzak
ölüp gitti ama ardinda beni, kücük hayaletini
birakti yas tutsun diye; soguk, sislere gömülü,
yagmurlarin yikadigi o gölün, tüm ölümlü acilarin,
toplandigi o havuzun kiyisinda agidini yakip aglasin diye.

Eserleri

-The Daring Young Man On The Flying Trapeze (1934)
-The Trouble With Tigers (1938)
-My Name Is Aram (1940)
-The Human Comedy (1943)
-Tracy’s Tiger (1951)
-The Summer of the Beautiful White Horse (1938)
-Rock Wagram (1951)
-Love (1955)
-Gaston (1962)
-One Day in the Afternoon (1964)
-Days of Life and Death and Escape to the Moon (1970)
-Places Where I’ve Done Time 1972 (original printing possibly 1957)
-Obituaries (1979)
-My name is Saroyan (1983)
-An Armenian trilogy (1986)
-Madness in the family (1988)
-The Man With The Heart in the Highlands and other stories (1968)

Aras Yayıncılık’tan çıkan eserleri:

-Amerika’dan Bitlis’e William Saroyan (İnceleme)
-İnsanlık Komedisi (Roman)
-Ödlekler Cesurdur (Öykü)
-Paris-Fresno Güncesi 1967-1968 Ölüm Dirim ve Aya Kaçış (Günce)
-Yetmiş Bin Süryani (Öykü)
-Yüreğim Dağlardadır – Yaşamak Vakti (Oyun)

Oyunları

-The Time of Your Life (1939) – New York Drama Critics’ ödülünü ve Pulitzer Ödülü’nü kazandı
-My Heart’s in the Highlands (1939)
-Elmer and Lily (1939)
-The Agony of Little Nations (1940)
-Hello-out there! (1941)
-Across the Board on Tomorrow Morning (1941)
-The Beautiful People (1941)
-Bad Men in the West (1942)
-Talking to You (1942)
-Don’t Go Away Mad (1947)
-The Slaughter of the Innocents (1952)
-The Stolen Secret (1954)
-The Cave Dwellers (1958)
-Hanging around the Wabash (1961)
-The Dogs, or the Paris Comedy (1969)
-Armenians (play)|Armenians (1971)
-Assassinations (1974)
-Tales from the Vienna Streets (1980)
-The Parsley Garden (1993)